Projekt „Błażowianie w drodze do Niepodległej" to program dotacyjny Biura Programu „Niepodległa”. Projekt przygotowało Towarzystwo Miłośników Ziemi Błażowskiej, a realizowany jest we współpracy z Zespołem Szkół w Błażowej, z burmistrzem Błażowej, z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Miejsko-Gminną Biblioteką Publiczną.
Błażowa 146 lat była pod zaborem austriackim, a w przyszłym roku mija 100 lat, gdy odzyskaliśmy własną państwowość. Chcemy celebrować obchody 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, aby podkreślić doniosłość tego przełomowego wydarzenia. Zaplanowaliśmy wiele różnych działań. Naszym celem podniesienie wiedzy na temat I wojny światowej i okoliczności, w których Polska odzyskała niepodległość oraz walki Polaków o granice i miejsce państwa na mapie Europy. Celem jest także aktywizacja dzieci, młodzieży, wzmacnianie więzi rodzinnych, międzypokoleniowych oraz wpływanie na postawy młodych ludzi i kształtowanie poczucia dumy z historii własnej rodziny, regionu, narodu i kształtowanie postaw patriotycznych. Cele te chcemy osiągnąć przez stworzenie sytuacji, w której młodzi ludzie będą korzystać z wiedzy i doświadczenia swoich krewnych, co poprawi relacje między pokoleniami.
Ogłosiliśmy wśród dzieci i młodzieży konkurs na biogram przodka, uczestnika walki o niepodległość i granice Polski. Biogramy zostaną przygotowane w oparciu o rodzinne archiwa, fotografie i relacje. Chcemy nakłonić młodych ludzi do rozmów z rodzicami, dziadkami na temat uczestnictwa przodków w I wojnie światowej, która dała Polsce niepodległość, ewentualnie legionisty czy też uczestnika wojny z Ukraińcami (Orlęta Lwowskie), wojny polsko-bolszewickiej lub innych walk o granice. Okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości to trudne zagadnienie, zmarginalizowane w programach szkolnych, odległe w czasie, a jednocześnie bardzo doniosłe i warte szczególnego podkreślenia.
W celu podniesienia wiedzy ogólnej z zakresu I wojny światowej i kształtowania się granic państwa polskiego we wszystkich placówkach, jeśli tylko zgłoszą chęć uczestnictwa w projekcie, przeprowadzone zostaną warsztaty dla uczniów na temat „Polacy w I wojnie światowej i w walce o granice”. Dla autorów nagrodzonych biogramów i członków ich rodzin wycieczka edukacyjna: do Muzeum Twierdzy Przemyśl (najważniejszej austriackiej twierdzy w tej części Europy). Uczniowie Zespołu Szkół wyjadą do Rzeszowa pod pomnik Leopolda Lisa Kuli i na cmentarz wojskowy na Pobitnie na groby legionistów (pochodzących z gminy Błażowa), gdzie złożą kwiaty. Legioniści byli najczęściej ludźmi niewiele starszymi niż licealiści, a nawet gimnazjaliści, ich plany życiowe przekreśliła wojna. Uczniowie mogą więc łatwo identyfikować się z nimi jako wzorcami osobowymi. W ramach gminnych obchodów Narodowego Święta Niepodległość rozegrana zostanie gra miejska „Błażowianie w drodze do Niepodległej" dla uczniów, a także indywidualnych uczestników i rodzin. Gra miejska będzie elementem obchodów Narodowego Święta Niepodległości w Zespole Szkół w Błażowej. Aby zachęcić mieszkańców do uczestnictwa w kulturze, przygotowany zostanie i wystawiony spektakl teatralny „Błażowianie w drodze do Niepodległej", w którym wystąpią uczniowie, nauczyciele i mieszkańcy miasta. Po spektaklu odbędzie się wieczornica, gdzie przy kawie i herbacie wymieniać będzie można wrażenia ze spektaklu lub podyskutować o sprawach historii i kultury, przeżywać pozytywne emocje. Przewidujemy, że realizacja tych przedsięwzięć przyczyni się do znacznego podniesienia wiedzy i świadomości historycznej mieszkańców gminy, a szczególnie ludzi młodych. Wpłynie też zapewne na wzrost poczucia dumy z dziejów regionu, państwa i zaowocuje w przyszłości aktywnymi postawami obywatelskimi i patriotycznymi.
Podczas I wojny światowej naród polski przeżył swoisty dramat, bo jako poddani trzech mocarstw walczyliśmy przeciwko sobie w różnych mundurach. Mieszkańcy Galicji służyli w CK Armii. Przez Błażową w 1914 i w 1915 r. przetaczał się front austriacko-rosyjski, co spowodowało wiele zniszczeń. Setki mężczyzn zmobilizowanych do cesarskiej armii walczyło na froncie wschodnim i włoskim, dziesiątki zostało rannych albo dostało się do rosyjskiej niewoli, lub straciło życie. Wielu gimnazjalistów i studentów, którzy nie podlegali jeszcze mobilizacji do armii zaborcy, zgłosiło się i walczyło w Legionach Piłsudskiego. Wielu nauczycieli działało w Naczelnym Komitecie Narodowym, organizowano zbiórki pieniędzy i żywności dla legionów. Koniec wojny nie oznaczał końca walki. Już w listopadzie 1918 rozpoczęły się walki z Ukraińcami o Lwów, następnie z Rosją bolszewicką o wszystko. Chcemy przypomnieć postacie uczestników tych walk, twarze, losy i uświadomić młodym, ale także starszemu pokoleniu, że w zasadzie nie ma rodziny, której członkowie nie uczestniczyli w tych wydarzeniach. Niestety, w rodzinnych albumach znajduje się już wiele zdjęć osób, o których pamięć powoli się zaciera, chcemy ożywić te postacie i rodzinne wspomnienia.
Małgorzata Kutrzeba
