Sanok, jak sama nazwa wskazuje, miasto położone w dolinie rzeki San w Kotlinie Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych i Pogórza Bukowskiego.

Według danych z 2011 r. miasto liczyło ok. 40 tys. mieszkańców.

Jest jednym najdalej wysuniętych na południowy-wschód ośrodków miejskich Polski z rozwiniętym przemysłem samochodowym i chemicznym. Ważny węzeł komunikacyjny na skrzyżowaniu dróg na Słowację i Ukrainę. Powiat sanocki jest jednym z najstarszych ośrodków górnictwa naftowego na świecie.

   Pierwsza pisana wiadomość o Sanoku jako o grodzie warownym pochodzi z 1150 r. Badania archeologiczne potwierdzają istnienie tutaj grodu na przełomie X / XI w. Gród sanocki strzegł drogi handlowej z Rusi na Węgry przez przełęcz Łupkowską.

 Prawo lokacji miast uzyskało 1339 r., nadane przez ks. Jerzego. W 1340 r. prawem spadkobierstwa  posiadł te ziemie Kazimierz Wielki i włączył do swego królestwa. Król Kazimierz Wielki nadał miastu prawo magdeburskie w 1366 r., zbudował nowy zamek obronny i nowe obwarowania, miasto stało się siedzibą kasztelana oraz starosty grodzkiego. Okres szczytowego znaczenia gospodarczego i kulturalnego Sanok osiągnął za panowania Jagiellonów.

2.V.1417 r. w sanockim kościele król Władysław Jagiełło poślubił swą trzecią żonę Elżbietę Granowską z Pilczy. Nie jest wykluczone, że król, jadąc wtedy do Sanoka, przejeżdżał przez Błażowę. Po śmierci Jagiełły przez długie lata mieszkała w zamku sanockim jego czwarta żona, królowa Zofia, księżniczka holszańska.

Z Sanoka pochodził Grzegorz z Sanoka, kapelan króla Władysława Warneńczyka, arcybiskup lwowski, wybitny humanista i poeta.

  W połowie XVI w. w wyniku akcji modernizacji zamków kresowych, rozpoczętej przez króla Zygmunta Starego, nastąpiła zasadnicza przebudowa zamku średniowiecznego. W źródłach historycznych nie ma potwierdzenia pobytu Bony żony Zygmunta Starego w Sanoku lub jego okolicach. O zasługach królowej Bony dla miasta świadczy wyłącznie herb Sforza (wąż połykający Saracena) włączony do herbu miasta. Druga część herbu przedstawia św. Michała Archanioła – patrona miasta zabijającego smoka. Herb miasta wieńczy korona – oznaka miasta królewskiego.

  Miasto bogaciło się i rozwijało dzięki rzemiosłu i handlowi z Węgrami. Najazd Tatarów w 1624 r., czasy „potopu”, pożary, zarazy i ciągłe kwaterunki rożnych wojsk zniszczyły miasto.

W 1772 r. Sanok oraz ziemia sanocka weszły po pierwszym rozbiorze w skład Królestwa Galicji i Lodomerii (zabór austriacki).

  W XIX w. następuje ożywienie gospodarcze dzięki budowie linii kolejowej do Jasła oraz odkryciu złóż ropy naftowej. Około 1845 r. powstaje w Sanoku kotlarski warsztat rzemieślniczy, który w 1886 r. przekształca się w duży zakład przemysłowy, a w latach 1894-95 w fabrykę. Był to jedyny zakład produkcji wagonów w Galicji. Wytwarzano tu narzędzia wiertnicze dla przemysłu naftowego, zbiorniki na ropę naftową, konstrukcje mostów kolejowych, tramwaje i wagony kolei wąskotorowej. Od 1918 r. do 1939 r. produkowano w Sanockiej fabryce tramwaje i tabor kolejowy. Obecnie produkuje się tu znane nam dziś autobusy marki „Autosan” oraz mikrobusy i przyczepy.

Sanok był najprawdopodobniej pierwszym miastem w Galicji, gdzie przychodzące do kina damy musiały obowiązkowo zdejmować kapelusze. Z dniem 26.03.1911 r. „wydano najsurowsze zarządzenie, że wszystkie kapelusze damskie, a więc owe olbrzymie wiechy, balie, miednice, stogi, mierzwy kwiatów i siana mają być podczas przedstawienia zdejmowane”. Regulamin ten znacznie zwiększył frekwencję w kinematografie, powodując wydanie podobnych rozporządzeń na całym Podkarpaciu.

Więcej w 127 numerzeKuriera Błażowskiego.

Paweł Kołodziej