Jan Gabriel Grochmalicki urodził się 24 marca 1883 r. w Błażowej w szanowanej rodzinie organisty. Grochmaliccy byli organistami w Błażowej, od co najmniej 1805 r., kiedy to organistą był Michał Grochmalicki. Później byli nimi kolejni potomkowie tego rodu Jan, Konstanty, Maciej. Mały Jan Grochmalicki zapewne swoją edukację rozpoczął w szkole ludowej w Błażowej a następnie kontynuował ją w gimnazjum w Rzeszowie.

OKRES LWOWSKI

W latach 1902-1906 studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Lwowskim tam też w roku 1908 uzyskał doktorat filozofii w zakresie zoologii, a w roku 1914 habilitował się z zoologii i embriologii. Podczas swojej kariery naukowej zaliczył dwa lata studiów medycznych a w latach 1906-1914 pełnił funkcję asystenta w Katedrze Zoologii u prof. Józefa Nusbauma-Hilarowicza. W tym samym czasie podjął pracę, jako sekretarz w Muzeum im. Dzieduszyckich (w latach 1913-1917). Był niezwykle aktywnym i dał się poznać, jako dobry organizator, uzdolniony redaktor wielu wydawnictw, które redagował, czym zaskarbił sobie uznanie i zaufanie u Tadeusza i Pawła Dzieduszyckich.

W czasie I wojny światowej służył w Legionie Wschodnim, a następnie w armii austriackiej, jako bakteriolog. Legion Wschodni istniał niespełna dwa miesiące i został przez Austriaków rozwiązany 21 września 1914 r. na skutek odmowy złożenia przysięgi na wierność (cesarzowi).

OKRES POZNAŃSKI

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. i włączeniu doń wywalczonej w powstaniu wielkopolskim Wielkopolski powołano do życia zdniem 1 kwietnia 1919 r. w Poznaniu nową uczelnię wyższą  Wszechnicę Piastowską. Jej nazwę oficjalną zmieniono niebawem na Uniwersytet Poznański. Uczelnia potrzebowała polskiej kadry naukowej, co stworzyło wielką szansę dla wielu młodych zdolnych naukowców ze starych ośrodków. Autonomiczna Galicja w przeciwieństwie do zaboru rosyjskiego czy niemieckiego była świetnym zapleczem kadry naukowej i politycznej odradzającego się kraju. Ze Lwowa do Poznania przeniósł się Jan Gabriel Grochmalicki z żoną lwowianką Eleonorą z Witkiewiczów. Uniwersytet tworzono od podstaw. Na nowej uczelni tworzono wiele nowych kierunków m. in. planowano powołać katedrę antropologii, a kierownictwo jej powierzyć prof. Janowi Czekanowskiemu ten jednak nie chciał opuścić lwowskiej uczelni w związku z tym katedrę objął zoolog Jan Gabriel Grochmalicki. Młody naukowiec już w 1921 r. został mianowany profesorem zwyczajnym. Jego szybki awans po ścieżkach kariery naukowej był zasługą bogatego dorobku naukowegoz zakresu malakologii systematyki skorupiaków.  Ogłosił szereg prac z zakresu zoologii eksperymentalnej, fauny wodnej (głównie skorupiaki), o mięczakach bajkalskich i Świtezi, opisując wiele nowych gatunków i form, co było efektem własnej pracy badawczej jak i współpracy z takimi autorytetami naukowymi jak emerytowany już prof. Benedykt Dybowski.

Prof. Jan Grochmalicki w latach 1926-1928 pełnił funkcję rektora poznańskiej uczelni. Dał się poznać, jako uzdolniony organizator. W okresie jego kadencji oddano do użytku wiele nowych budynków, z powodzeniem zabiegał też o pozyskanie funduszy na rozwój uczelni. Nad Jeziorem Kierskim pod Poznaniem zorganizował Stację Hydrobiologiczną, gdzie koncentrowały się badania  faunistyczne i hydrobiologiczne pracowników katedry. Od roku 1929 był członkiem PAU. Zmarł 15 kwietnia 1936 r. w Poznaniu.

 

dr Małgorzata Kutrzeba
Norbert Kroemeke

Przygotowano w oparciu o strony internetowe i własne materiały.

Pogrzeb prof. Jana Gabriela Grochmalickiego w Poznaniu.