Łączna powierzchnia leśna w zasięgu terytorialnym RDLP w Krośnie wynosi 492 tys. ha, co daje aż 36% lesistość. Jest to drugi pod tym względem region w kraju.  W zarządzie nadleśnictw krośnieńskiej dyrekcji pozostaje 404 tys. ha, czyli 82% powierzchni leśnej regionu. 

Efektem właściwej gospodarki leśnej prowadzonej w latach powojennych jest zauważalny wzrost zasobów drzewnych w podkarpackich lasach - szacuje się je obecnie na 113,6 mln metrów sześciennych. To oznacza, że w ostatnich 10 latach przybyło prawie osiem mln m³ drewna na pniu. Dzięki temu możliwy jest też wzrost pozyskania, które rekordowy poziom 1,9 mln m³ osiągnęło w 2012 roku.

Istotny udział w tej masie ma obecnie drewno z pielęgnacji drzewostanów na gruntach porolnych, sadzonych w latach 50. i 60. XX wieku, które obecnie są w fazie najbujniejszego wzrostu i poddane są procesom przebudowy składu gatunkowego. Na dużych powierzchniach prowadzona jest też przebudowa  składu gatunkowego, z uwagi na fakt, że grunty porolne zalesiano przed półwieczem tzw. gatunkami przedplonowymi: sosną, modrzewiem czy świerkiem, które teraz są zastępowane jodłą, bukiem, jaworem czy dębem, a więc gatunkami właściwymi dla podkarpackich siedlisk. 

Ochrona przyrody to niezwykle ważna funkcja, jaką pełnią zasobne i różnorodne gatunkowo lasy podkarpackie.  Z ich obszaru przed laty wyłączono ponad 48 tys. ha powierzchni leśnej tworząc 2 parki narodowe: Bieszczadzki i Magurski. Część bieszczadzkich nadleśnictw wchodzi obecnie w zasięg Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”, ustanowionego  w 1992 r. przez UNESCO. Szczególnie wartościowe obszary i obiekty przyrodnicze poddane są ochronie prawnej.

 

Forma ochrony przyrody na terenie RDLP w Krośnie	Liczba obiektów	Powierzchnia w tys. ha
rezerwaty  przyrody	74	10
parki krajobrazowe	8	185
obszary chronionego krajobrazu	13	193
pomniki przyrody	336	-
użytki  ekologiczne	340	2,5
zespoły przyrodniczo – krajobrazowe	4	-
stanowiska dokumentacyjne	14	-
strefy miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunków	192	-
chronione gatunki roślin	109	-
chronione gatunki zwierząt	335	-

 

 

Liczebność wybranych gatunków chronionych na terenie RDLP w Krośnie
Gatunek	Liczebność w szt.
wilk	460
ryś	220
niedźwiedź	130
żubr	270
żbik	140
bóbr	7000

 

W ramach sieci Natura 2000 ochroną objęto siedliska przyrodnicze i ostoje o znaczeniu europejskim tworząc 7 obszarów specjalnej ochrony ptaków oraz 34 specjalne obszary ochrony siedlisk. Pozwala to na ochronę zagrożonych gatunków na obszarze ich naturalnego występowania.

Ochroną rezerwatową objęto m.in. kolonię żołny  (rezerwat Skarpa Jaksmanicka), bobra europejskiego (rezerwaty Mójka i Bobry w Uhercach) oraz liczne gatunki ptaków (rezerwat przyrody Zabłocie). Ochroną rezerwatową objęto również ostoje węża Eskulapa  (rezerwat przyrody Krywe). W rezerwacie tym oprócz węża Eskulapa bytują inni przedstawiciele herpetofauny:  traszka górska, traszka karpacka, gniewosz, a także salamandra plamista.

Prowadzone są też działania z zakresu ochrony czynnej poprzez hodowlę, reintrodukcję, tworzenie sztucznych miejsc lęgowych i dokarmianie. Z inicjatywy leśników zapoczątkowano w Nadleśnictwie Leżajsk hodowlę wolierową głuszca, aby ratować ten zagrożony wyginięciem gatunek kuraków leśnych. Hodowla prowadzona jest w warunkach zbliżonych do naturalnych. W wolierach samice wysiadują jaja i wychowują młode ptaki. Udało się już dwukrotnie wsiedlać  pochodzące z tej hodowli osobniki na teren Puszczy Solskiej.

Leśnicy opiekują się także dużymi ssakami. W Nadleśnictwie Komańcza znajduje się zagroda aklimatyzacyjna, do której już kilkakrotnie sprowadzano żubry z różnych krajów europejskich, aby zasilić stada bieszczadzkie i poprawić ich strukturę genetyczną. W sumie sprowadzono 13 żubrów, które po okresie aklimatyzacji dołączały do stad wolno żyjących. Od 2012 roku w Mucznem na terenie Nadleśnictwa Stuposiany funkcjonuje też zagroda pokazowa żubrów.

To w lasach podkarpackich gniazduje 90% polskich orłów i puszczyków uralskich. Tu żyje cała krajowa populacja żbika i węża Eskulapa. Również największe drapieżniki: niedźwiedź, wilk i ryś mają swe najlepsze ostoje w tym lesistym regionie. Dla ochrony zagrożonych gatunków leśnicy, wspólnie z instytutami naukowymi i organizacjami ekologicznymi, realizują projekty: „Liczebność i migracje niedźwiedzi w polskich Karpatach”, „Inwentaryzacja wilków i rysi w nadleśnictwach i parkach narodowych”, „Ochrona gatunkowa rysia, wilka i niedźwiedzia w Polsce, „Stały monitoring żubrów na terenie nadleśnictw bieszczadzkich”.

Pod opieką leśników znajdują się także zagrożone gatunki roślin. Przykładowo dla ochrony cisa w lasach utworzono 9 rezerwatów przyrody. Realizowany jest też program restytucji cisa poza rezerwatami, który polega na zbiorze nasion z miejsc licznego występowania, hodowli sadzonek w szkółkach leśnych i zakładaniu upraw na nowych stanowiskach.

Podobnej opieki doczekała się kłokoczka południowa. Jej stanowiska chronione są w rezerwatach przyrody „Husówka”, „Leoncina”, „Łysa Góra” i „Tysiąclecia”, a Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne wspólnie z leśnikami słowackimi zrealizowało międzynarodowy program ochrony tego gatunku.

Ważnym elementem gospodarowania w lasach Podkarpacia jest łowiectwo, które we współczesnym wydaniu oznacza działalność proekologiczną, nakierowaną ochronę zasobów przyrody żywej, zachowanie różnorodności i gospodarowanie populacjami zwierząt łownych.

 

Liczebność gatunków łownych na terenie RDLP w Krośnie
Gatunek	Liczebność w tys. szt.
łoś	0,2
jeleń	9,6
daniel	0,2
sarna	37,5
dzik	7,8
lis	10,9
zając	13,3
kuropatwa	11,3
bażant	18,3

 

Spośród 76 leśnych obwodów łowieckich  na terenie RDLP w Krośnie, 10 jest wyłączonych z dzierżawienia i na ich obszarze funkcjonuje 8 ośrodków hodowli zwierzyny Lasów Państwowych o łącznej powierzchni 131,8 tys. ha. Bytujące tu jelenie karpackie należą do najmocniejszych w Polsce – co roku wśród trofeów medalowych trafiają się tu złotomedalowe wieńce. W nadleśnictwach prowadzących ohz LP funkcjonują kwatery myśliwskie, które służą nie tylko myśliwym, stanowią także atrakcyjną bazę turystyczną dla wszystkich przyjezdnych.

Ważnym świadczeniem leśników na rzecz społeczeństwa jest edukacja leśna, prowadzona w wielu formach we wszystkich nadleśnictwach. Wiodącą rolę pełnią tu dwa leśne kompleksy promocyjne. LKP „Lasy Birczańskie” utworzony został w 2001 roku i funkcjonuje na obszarze Nadleśnictwa Bircza. Ciekawostką z jego terenu jest rosnący w Łomnej „Las Medialny”, posadzony przez dziennikarzy polskich, słowackich i ukraińskich. W 2011  roku  utworzono LKP „Lasy Bieszczadzkie”, na terenie którego, w Mucznem, funkcjonuje pokazowa zagroda żubrów, ciesząca się wielkim zainteresowaniem turystów.

W lasach RDLP w Krośnie funkcjonuje 70 ścieżek przyrodniczych i 4 ośrodki edukacji leśnej.  W wielu nadleśnictwach urządzono izby edukacji leśnej i tzw. zielone  klasy leśne. Wśród ścieżek można wyróżnić typowo leśne, przebiegające w kompleksach leśnych, które mają na celu pokazanie lasu, walorów przyrodniczych, pracy leśnika. Większość ścieżek biegnie przez tereny chronione, ukazując walory przyrodnicze, krajobrazowe, a także bogactwo roślin i zwierząt, elementy historyczno-kulturowe i zabytki.

Corocznie z różnych form edukacji na terenie lasu korzystają tysiące osób, głównie dzieci i młodzieży. W 2011 r. było to 82 tys. osób, które uczestniczyły w ponad 1650 lekcjach terenowych, spotkaniach z leśnikami w szkołach, spotkaniach poza szkołą, różnorakich konkursach, wystawach, akcjach i imprezach okolicznościowych. Z ciągłego zaproszenia do lasu korzystają setki tysięcy ludzi przyjeżdżających tu na grzyby i po wypoczynek.

Edward Marszałek

Rzecznik prasowy RDLP w Krośnie